The concept of moral values has been a dynamic issue that has been questioned throughout human history and on which discussions continue. The moral values that are desired to be brought to people through formal or non-formal education are often questioned due to the moral problems experienced in social life. It is seen that moral criteria have started to diversify with the change in the social structure over time, and as a result, their perspectives on moral education have changed. This situation made it difficult to draw a theoretical framework in moral education.
Especially in recent years, the issue of what universal moral values are and how they should be brought to the individual has been one of the issues that educational institutions have worked on. The aim of this study is to determine to what extent secondary school students have universal moral values, by considering gender and class variables in terms of cognitive, affective, and behavioral aspects and define their present situation. Thus, a descriptive model which is one of the quantitive research methods is used. The study was applied to a total of 562 students in five public secondary schools affiliated to the Ministry of National Education in Gölcük, Kocaeli, using the Universal Moral Values Scale. As a result of the study, it was determined that there was a significant difference in the sum of universal moral value scores in favor of female students and 5th grades. Within the scope of the study, it was determined that as the grade level of middle school students increased in terms of the cognitive, affective, and behavioral levels at the grades of 5, 6, 7, and 8, moral value scores decreased.
Ahlaki değerler kavramı insanlık tarihi boyunca sorgulanan ve üzerinde tartışmaların devam ettiği dinamik bir konu olmuştur. Örgün ya da yaygın eğitim yoluyla insanlara kazandırılmak istenen ahlaki değerler, çoğunlukla toplum hayatında yaşanan ahlaki sorunlar nedeniyle sıklıkla sorgulanmaktadır. Ahlaki ölçütlerin zaman içerisinde toplum yapısında meydana gelen değişimle birlikte çeşitlenmeye başladığı ve bunun sonucunda ahlak eğitimine bakış açılarının değiştiği görülmektedir. Bu durum ahlak eğitiminde kuramsal bir çerçeve çizilmesini zorlaştırmıştır. Özellikle son yıllarda evrensel ahlaki değerlerin neler olduğu ve bireye nasıl kazandırılması gerektiği konusu eğitim kurumlarının üzerinde çalışma yaptığı konulardan biri olmuştur. Yapılan bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin evrensel ahlaki değerlere ne ölçüde sahip oldukları, bilişsel, duyuşsal ve davranışsal açıdan cinsiyet ve sınıf değişkenleri dikkate alınarak mevcut durumlarını belirlemektir. Bu doğrultuda araştırmada nicel araştırma yönteminden betimsel model kullanılmıştır. Çalışma, Kocaeli ili Gölcük ilçesinde MEB’e bağlı beş devlet ortaokulunda toplamda 562 öğrenciye Evrensel Ahlaki Değerler Ölçeği uygulanmıştır. Çalışma sonucunda kız öğrenciler ile 5. sınıflar lehine evrensel ahlaki değer puanları toplamında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Çalışma kapsamında ortaokul öğrencilerinin 5,6,7 ve 8. sınıflar düzeyinde bilişsel, duyuşsal ve davranışsal anlamda sınıf seviyesi arttıkça ahlaki değer puanlarının azaldığı belirlenmiştir.
Acuner, H.Y. (2004). 14-18 Yaş Arası Gençlerde Ahlaki Yargı Gelimi ve Ahlak Eğitimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aydın, M. Z. (2003). Ailede Ahlak Eğitimi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Aralık 2003,Vll/2,: 125-158.
Aktan, C. C. (2009). Ahlak ve Ahlak Felsefesine Giriş, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 38-59.
Aristotales (1985). Metafizik (Çev. Ahmet ARSLAN), C.I, İzmir.
Cebeci, A. (2005). İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Ahlaki Değerlerin Eğitimi ve Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Çağdaş, A., S. Seçer (2002). Çocuk ve Ergende Sosyal ve Ahlak Gelişimi (Edt. Ramazan Arı), Ankara: Nobel Yayınevi.
Çapan, A. S.( 2005). 3-11 Yaş Çocuklarının Ahlak Gelişimlerinin Piaget’nin Ahlaki Gelişim Kuramına Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çelikkaya, T., O. Seyhan, (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Evrensel Değerlere İlişkin Metafor Algıları, e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (3): 65-87.
Çepni, O., A. Kılınç, T. Palaz, (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Evrensel Değerlere Yönelik Tutum Düzeylerinin Bir Yordayıcısı Olarak Okul İklimi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (1): 608-623.
Çiftçi, N. (2003). Kohlberg’in Bilişsel Ahlâk Gelişimi Teorisi: Ahlâk ve Demokrasi Eğitimi, Değerler Eğitimi Dergisi, 1: 43-76.
Doğan, R.,C. Tosun, (2002). İlköğretim 4. ve 5. Sınıflar İçin Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Erden, M., Y. Akman, (2012). Eğitim Psikolojisi, Ankara: Arkadaş Yayınları.
Evin, İ., O. Kafadar, (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programının ve Ders Kitaplarının Ulusal ve Evrensel Değerler Yönünden İçerik Çözümlemesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3): 293–304.
Gander, J., W. Mary, H. Gardıner, (2004). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (çev.Bekir Onur) İstanbul: İmge Kitabevi.
Gazâlî, (1976). İhyâu Ulumi’d-Din, (Çev. A. Serdaroğlu) C:3, İstanbul: Bedir Yayınları.
Gıllıgan, C. (1977). In a differentvoice: Women'sConceptions of Self and of Morality, Harvard Educational Review, 47: 481-517.
Gündüz, T. (2003). İslam, Gençlik ve Din Eğitimi, İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları.
Hökelekli, H. (1998). Çocukta Ahlak Gelişimi ve Eğitimi, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi (Ed: Halis Ayhan), İstanbul: Ensar Neşriyat.
Kant, I. (1992). Kant on Education (Trans. A. Churton). England: Key Texts.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kaya, M. (1997). Kişilik Özelliklerin Ahlâki Yargı Üzerindeki Etkileri, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4: 185-200.
Kesgin, S. (2019). Ailede, Okulda veya Birlikte Ahlâk Eğitimi-Ahlak Eğitiminde İş Birliğini Geliştirmenin Yolları, Turkish Studies, 14(2): 581-598.
Keskin, Y., Y. Öksüz, İ. Gelen, H. Yılmaz, (2012). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Evrensel Değerleri Kazanım Düzeylerinin Karşılaştırılması (Samsun İli Örneği), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2): 351-374.
Küng, H. (1997). Küresel Politika ve Küresel Ekonomi İçin Küresel Bir Ahlâk (A Global Ethic for Global Politics and Economics).
Oğuzkan, F. (1981). Eğitim Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
Oral G. (2002), İlköğretimde Öğrencilerin Sosyal Katılımını Özendirmeye Yönelik Bir Program, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(2): 30-44.
Oral T. Dilmaç B. (2015). Ortaokul Öğrencilerinde İnsani Değerlerin Özyeterlik Algılarını ve Bilişsel Strateji Kullanımını Yordama Gücü, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 582-592.
Özcan, R. (2006). İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarındaki Ahlaki Davranısların Gerçekleşme Düzeylerini Etkileyen Sosyo-Kültürel Faktörlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Özdamar, K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Öztürk, G., S. (2004). John Stuart Mill’in Ahlâk Anlayışı, İzmir: İlya Yayınları.
Özeri, N. (2004). Okul Öncesi Din ve Ahlâk Eğitimi, İstanbul: DEM,.
Pieper, A. (1999). Etiğe Giriş, (çev. Veysel Atayman, Gönül Sezer), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Poyraz, H. (1995). Dil ve Ahlâk, Ankara: Vadi Yayınları.
Topçu, N. (1995). İsyan Ahlâkı (Terc. M. Kök-M. Doğan), İstanbul: Dergah Yayınları.
Topçu, N. (1997). Türkiye’nin Maarif Davası, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Topçu, N. (2005). Ahlâk, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Turgay, G. (2003). İslam Gençlik ve Din Eğitimi, Bursa: Düşünce Kitapevi.
Senemoğlu, N. (2015). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya, Ankara: Yargı Yayınları.
Umar, Ç., F. Kanger, (2018). 10-13 Yaş Çocukları İçin Evrensel Ahlaki Değerler Ölçeğinin Geliştirilmesi Çalışması, Turkish Studies, 13(15): 401-418.
Umar, Ç. (2018). Özel Yetenekli Çocukların Evrensel Ahlaki Değer Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19(3): 344-361.
Yayla, A.(2005). Kant’ın Ahlak Eğitimi Anlayışı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1): 73-86.
Küresel Ahlak Nedir. Schier, P, https://www.academia.edu/22711340/K%C3%9CRESEL_AHLAK_nedir?auto=download. E.T. 25. 02. 2020.
