Cities have a multi-layered structure where we born and experience as a physical equivalent of the ecosystem. The sustainability of urban space is possible with the behaviors of individuals who live in it or who experience it. Thus, it is important to analyze the situations that create, control, or direct the aforementioned behaviors. It is observed in examples around the world that these behavioral practices have been created by varying authorities in 21st-century, also directs social behavior. Therefore, focusing on the impulses of these behaviors has the potential of enriching spatial perception, providing a more livable environment, creating ecological balances, and improving interpersonal interaction.
The plan of a public space can be shaped as a result of its designer, city and regional planner, local powers, or social pressure. This environment will provide the experiencing person a primary behavior system. The actional uniqueness of the body stays in the background if a detailed behavioral analysis is not obtained for all these shareholders. Because the behavioral codes for all actions in the space have previously been created. A life experience that developed within these codes turns into a reflex and cognitive data that belong to that place. It is inevitable to perceive the city’s memory, sociocultural structure, production-consumption relations, and objective correlatives of these through the spatial elements of the city and to produce a mind map on familiar places.
Therefore, the physical structure of the city can also turn into a perceptive memory that is passed down from generations in addition to producing personal or social perception. The fact that spatial codes making actions similar has the danger of leaving the collective memory without a place. Bringing these relations into question might produce contextual data for individuals who design the current and future physical environments. It is considered that spaces that are designed through these contextual data will be able to direct behavior psychology. This will be an important step in the formation of a sustainable future idea and its implementation. The article first mentions spatial perception by focusing on this potential and then mentions the nudges that may form this perception.
Kentler, mevcut dünyada içine doğulan ve yaşanılan bir ekosistemin fiziksel karşılığı olarak deneyimlenen çok katmanlı bir bünyeye sahiptir. Kentsel mekanın sürdürülebilirliği ise ancak içinde yaşayan ya da onu deneyimleyen kişilerin davranışları aracılığıyla mümkündür. Buna göre bahsi geçen davranışları oluşturan, denetleyen ya da yönlendiren durumların neler olduğunu analiz etmek önem kazanmaktadır. Bu davranışların 21.yy pratiklerinde çeşitli erkler tarafından üretildiği dünya örneklerinde gözlemlenmektedir. İnsan yaşamına temas eden birçok alan (görsel iletişim, bilişim ve teknoloji sektörü, inşai faaliyetler,…vb) algı yönetimi aracılığıyla davranış psikolojisini etkiler niteliktedir. Bu durum toplumsal davranışı yönlendirebilmektedir. Dolayısıyla bu davranışların dürtülerine odaklanmanın mekânsal etkileşimi zenginleştirerek, daha yaşanılır, ekolojik dengeleri sağlayabilir ve kişiler arası etkileşimi iyileştirir bir potansiyeli bulunmaktadır.
Bir kamusal alanın planı, tasarımcısı, şehir ve bölge planlamacısı, yerel güçleri veya sosyal baskı sonucunda şekillenebilmektedir. Bu plan deneyimleyen kişiye öncelikli bir davranış dizgesi sunmaktadır. Tüm bu paydaşlar için incelikli bir davranış analizi elde edilmediği takdirde ise bedenin eylemsel olarak biricikliği ikinci planda kalmaktadır. Çünkü mekan içerisindeki tüm eylemler için davranışsal kodlar önceden oluşturulmuş olur. Bu kodlar içinde gelişen yaşamsal deneyim birer refleks oluşturarak o yere ait bir mekânsal kodlara dönüşmektedir.
Kentin mekânsal öğeleri aracılığıyla kent belleğinin, sosyo-kültürel dokusunun, üretim tüketim ilişkilerinin ve bunların nesnel karşılıklarının algılanması ve tanıdık yerler üzerinden bir zihin haritası üretilmesi kaçınılmazdır. Dolayısıyla kentin fiziksel yapısının, bireysel ya da toplumsal algıyı üretmesinin dışında nesiller arası aktarılan o yere ait bir algısal hafızaya nasıl dönüştüğü araştırılmaktadır. Mekânsal kodların eylemleri aynılaştırması ise kolektif bir hafızayı yersiz bırakabilme tehlikesine sahiptir. Bu ilişkilerin tartışmaya açılması, bugünün ve geleceğin fiziksel ortamlarını tasarlayan kişiler için bir bağlamsal veri oluşturabilir. Bu bağlamsal veri aracılığıyla tasarlanan mekanların dürtü teorisinin desteği ile davranış psikolojisini yönlendirebileceği düşünülmektedir.
Bunun sürdürülebilir bir gelecek fikrinin oluşması ve uygulanması noktasında önemli bir adım olacağı düşünülmektedir. Makale bu potansiyel özelinde önce mekânsal algıya daha sonra da bu algıyı oluşturabilecek dürtülere odaklanmaktadır.
Craig, A.,(2007), The Bedolina Map – an Exploratory Network Analysis CAA 2007 - Layers of Perception. Proceedings of the 35th International Conference on Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology (CAA), Berlin, Germany, April 2–6
Gehl, J. (1987). Life Between Buildings: Using Public Space, Van Nostrand Reinhold Company, New York.
Hansen,P.G., (2014). Nudge and Libertarian Paternalism: Does the hand fit the glove? Copenhagen:Roskilde University
Asar, H., (2013), “Mimari Mekân Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi”, YL Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Hill, MG., (2015). Aklımın Aklı: Psikoloji, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Kınağ, M. (2018), "George Herbert Mead'ın Eylem Kuramı", Bozok Üniversitesi İ.F. Dergisi 14 / 14 Sayı:Aralık 2018, S: 363-390
Lynch, K, (1960). The Image of the City, Cambridge MA: MIT Press
Montagu, A.,(1986). Touching: The Human Significance of the Skin, Harper&Row, New York. USA
Norberg-Schulz, C., (1968). Intentions in Architecture, USA:MIT Press
Arkitektur N magazine (e-journal) (2013) Nudges for a better architecture? https://www.architecturenorway.no/questions/cities-sustainability/nudge/ E.T: 10.08.2019
Pallasmaa, J., (2011). Tenin Gözleri: Mimarlık ve Duyular, Kılıç, A.U. (çev.), YEM Yayınları,İstanbul.
Parikh, A.,(2011), Behavior,Design &Wellnes, 7th Design and Health World Congress,U.S.
Ponty, M.M., (1996). Göz ve Tin, Çev. Ahmet Soysal, İstanbul :Metis Yayınları
Ponty, M.M., (2008)., Algılanan Dünya, Sohbetler, çev. Ömer Aygün, İstanbul :Metis Yayınları
Solso, R.L., MacLin, M.K., MacLin, O.H. (2011). Bilişsel Psikoloji, İstanbul:Kitabevi Yayınları
Stavrides,S., (2010). Kentsel Heteretopya: Özgürleşme Mekanı Olarak Eşikler Kentine Doğru, İstanbul: Sel Yayıncılık
Thaler, R., Sunstein,C., (2008), Nudge: Improving decisions about health, wealth, and happiness, New Haven:Yale University Press
